ભગવદ ગીતાના આ 5 શ્લોકોમાં સમાયેલું છે સમગ્ર જીવનનું મહત્વ, વાંચો....
ભગવદ ગીતા હિન્દુ ધર્મનો એક એવો પવિત્ર ગ્રંથ છે જે સમગ્ર જીવનચરિત્રનો મહિમા સમજાવે છે. ભગવદ ગીતાની રચના ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ દ્વારા અર્જુનને આપેલા જ્ઞાનમાંથી થઈ છે. આજે અનેક દેશોમાં ભગવદ ગીતા વાંચવામાં આવે છે. ભગવદ ગીતાના શ્લોકો જીવનને સકારાત્મક દિશામાં બદલવાની શક્તિ ધરાવે છે. ત્યારે ચાલો આજે એવા પાંચ શ્લોકો વિશે સમજીએ જે ખરેખર જીવનની મર્મ સમજાવે છે.
1. શ્લોક: कर्मण्येवाधिकारस्ते मा फलेषु कदाचन। मा कर्मफलहेतुर्भूर्मा ते सङ्गोऽस्त्वकर्मणि।
(અધ્યાય 2, શ્લોક 47)
અર્થ:
તારો અધિકાર ફક્ત કર્મ (કામ) કરવા પર છે, તેના ફળ (પરિણામ) પર નહીં. તું કર્મના ફળનું કારણ ન બન, અને કર્મ ન કરવામાં પણ તારી આસક્તિ ન હોવી જોઈએ.
તારો અધિકાર ફક્ત કર્મ (કામ) કરવા પર છે, તેના ફળ (પરિણામ) પર નહીં. તું કર્મના ફળનું કારણ ન બન, અને કર્મ ન કરવામાં પણ તારી આસક્તિ ન હોવી જોઈએ.
જીવનમાં ઉપયોગિતા:
આ શ્લોક કર્મયોગનો સાર શીખવે છે. તે આપણને કહે છે કે પરિણામની ચિંતા કર્યા વિના નિષ્ઠાપૂર્વક પોતાનું કામ કરવું જોઈએ. આ આપણને તણાવમુક્ત રાખે છે અને કામ પ્રત્યે એકાગ્રતા વધારે છે. ઉદાહરણ તરીકે, વિદ્યાર્થીએ પરીક્ષાના ગ્રેડની ચિંતા કરવાને બદલે અભ્યાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ.
આ શ્લોક કર્મયોગનો સાર શીખવે છે. તે આપણને કહે છે કે પરિણામની ચિંતા કર્યા વિના નિષ્ઠાપૂર્વક પોતાનું કામ કરવું જોઈએ. આ આપણને તણાવમુક્ત રાખે છે અને કામ પ્રત્યે એકાગ્રતા વધારે છે. ઉદાહરણ તરીકે, વિદ્યાર્થીએ પરીક્ષાના ગ્રેડની ચિંતા કરવાને બદલે અભ્યાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ.
2. શ્લોક: नात्यश्नतस्तु योगोऽस्ति न चैकान्तमनश्नतः। न चातिस्वप्नशीलस्य जाग्रतो नैव चार्जुन।
(અધ્યાય 6, શ્લોક 16)
અર્થ:
હે અર્જુન, જે વ્યક્તિ ખૂબ વધારે ખાય છે અથવા બિલકુલ નથી ખાતો, ખૂબ વધારે સૂએ છે અથવા બિલકુલ નથી સૂતો, તેના માટે યોગ (આધ્યાત્મિક સફળતા) શક્ય નથી.
હે અર્જુન, જે વ્યક્તિ ખૂબ વધારે ખાય છે અથવા બિલકુલ નથી ખાતો, ખૂબ વધારે સૂએ છે અથવા બિલકુલ નથી સૂતો, તેના માટે યોગ (આધ્યાત્મિક સફળતા) શક્ય નથી.
જીવનમાં ઉપયોગિતા:
આ શ્લોક સંયમ અને સંતુલનનું મહત્વ શીખવે છે. જીવનમાં ન તો અતિશય ભોજન કરવું જોઈએ, ન અતિશય ઉપવાસ, ન અતિશય કામ અને ન અતિશય આળસ. સંતુલિત જીવનશૈલીથી જ માનસિક અને શારીરિક સ્વાસ્થ્ય જળવાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, વ્યક્તિએ ખોરાક, ઊંઘ અને કામમાં સંતુલન રાખવું જોઈએ જેથી તે પોતાના લક્ષ્યો સરળતાથી હાંસલ કરી શકે.
આ શ્લોક સંયમ અને સંતુલનનું મહત્વ શીખવે છે. જીવનમાં ન તો અતિશય ભોજન કરવું જોઈએ, ન અતિશય ઉપવાસ, ન અતિશય કામ અને ન અતિશય આળસ. સંતુલિત જીવનશૈલીથી જ માનસિક અને શારીરિક સ્વાસ્થ્ય જળવાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, વ્યક્તિએ ખોરાક, ઊંઘ અને કામમાં સંતુલન રાખવું જોઈએ જેથી તે પોતાના લક્ષ્યો સરળતાથી હાંસલ કરી શકે.
3. શ્લોક: यदा यदा हि धर्मस्य ग्लानिर्भवति भारत। अभ्युत्थानमधर्मस्य तदात्मानं सृजाम्यहम्।
(અધ્યાય 4, શ્લોક 7)
અર્થ:
હે ભારત, જ્યારે-જ્યારે ધર્મનો નાશ થાય છે અને અધર્મની વૃદ્ધિ થાય છે, ત્યારે-ત્યારે હું સ્વયં પ્રગટ થાઉં છું.
હે ભારત, જ્યારે-જ્યારે ધર્મનો નાશ થાય છે અને અધર્મની વૃદ્ધિ થાય છે, ત્યારે-ત્યારે હું સ્વયં પ્રગટ થાઉં છું.
જીવનમાં ઉપયોગિતા:
આ શ્લોક આશા અને વિશ્વાસ જગાડે છે. તે શીખવે છે કે જ્યારે જીવનમાં કે સમાજમાં અન્યાય અને અંધકાર વધે છે, ત્યારે કોઈ ને કોઈ શક્તિ (ઈશ્વર કે સત્ય) તેનો અંત લાવે છે. આ આપણને મુશ્કેલ સમયમાં ધૈર્ય રાખવા અને સત્યના માર્ગે ચાલવાની પ્રેરણા આપે છે. ઉદાહરણ તરીકે, જ્યારે જીવનમાં સમસ્યાઓ આવે, ત્યારે આ શ્લોક આપણને વિશ્વાસ આપે છે કે સત્યની જીત થશે.
આ શ્લોક આશા અને વિશ્વાસ જગાડે છે. તે શીખવે છે કે જ્યારે જીવનમાં કે સમાજમાં અન્યાય અને અંધકાર વધે છે, ત્યારે કોઈ ને કોઈ શક્તિ (ઈશ્વર કે સત્ય) તેનો અંત લાવે છે. આ આપણને મુશ્કેલ સમયમાં ધૈર્ય રાખવા અને સત્યના માર્ગે ચાલવાની પ્રેરણા આપે છે. ઉદાહરણ તરીકે, જ્યારે જીવનમાં સમસ્યાઓ આવે, ત્યારે આ શ્લોક આપણને વિશ્વાસ આપે છે કે સત્યની જીત થશે.
4. શ્લોક: यतः प्रवृत्तिर्भूतानां येन सर्वमिदं ततम्। स्वकर्मणा तमभ्यर्च्य सिद्धिं विन्दति मानवः।
(અધ્યાય 18, શ્લોક 46)
અર્થ:
જે કાર્યથી વિશ્વનું કલ્યાણ થાય છે અને જેનાથી વિશ્વની સૃષ્ટિની સેવા થાય છે, તે જ કર્મ શ્રેષ્ઠ છે. આવા કર્મ દ્વારા મનુષ્ય સિદ્ધિ (સફળતા) પ્રાપ્ત કરે છે.
જે કાર્યથી વિશ્વનું કલ્યાણ થાય છે અને જેનાથી વિશ્વની સૃષ્ટિની સેવા થાય છે, તે જ કર્મ શ્રેષ્ઠ છે. આવા કર્મ દ્વારા મનુષ્ય સિદ્ધિ (સફળતા) પ્રાપ્ત કરે છે.
જીવનમાં ઉપયોગિતા:
આ શ્લોક નિઃસ્વાર્થ સેવા અને સામાજિક કલ્યાણનું મહત્વ શીખવે છે. તે આપણને કહે છે કે આપણે આપણા કામને સમાજ અને વિશ્વના હિત સાથે જોડવું જોઈએ. ઉદાહરણ તરીકે, ડૉક્ટર, શિક્ષક કે કોઈપણ કર્મચારી જો પોતાનું કામ સમાજના ભલા માટે કરે, તો તે પૂજનીય છે. આ શ્લોક આપણને આપણા કામને મોટા ઉદ્દેશ્ય સાથે જોડવાની પ્રેરણા આપે છે.
આ શ્લોક નિઃસ્વાર્થ સેવા અને સામાજિક કલ્યાણનું મહત્વ શીખવે છે. તે આપણને કહે છે કે આપણે આપણા કામને સમાજ અને વિશ્વના હિત સાથે જોડવું જોઈએ. ઉદાહરણ તરીકે, ડૉક્ટર, શિક્ષક કે કોઈપણ કર્મચારી જો પોતાનું કામ સમાજના ભલા માટે કરે, તો તે પૂજનીય છે. આ શ્લોક આપણને આપણા કામને મોટા ઉદ્દેશ્ય સાથે જોડવાની પ્રેરણા આપે છે.
5. શ્લોક: नैनं छिन्दन्ति शस्त्राणि नैनं दहति पावकः। न चैनं क्लेदन्त्यापो न शोषति मारुतः।
(અધ્યાય 2, શ્લોક 23)
અર્થ:
આત્માને શસ્ત્રો કાપી શકતાં નથી, અગ્નિ તેને બાળી શકતો નથી, પાણી તેને ભીંજવી શકતું નથી, અને હવા તેને સૂકવી શકતી નથી.
આત્માને શસ્ત્રો કાપી શકતાં નથી, અગ્નિ તેને બાળી શકતો નથી, પાણી તેને ભીંજવી શકતું નથી, અને હવા તેને સૂકવી શકતી નથી.
જીવનમાં ઉપયોગિતા:
આ શ્લોક આત્માની અમરતા અને તેની શાશ્વત પ્રકૃતિ દર્શાવે છે. તે આપણને મૃત્યુના ભયથી મુક્ત કરે છે અને જીવનને વધુ સાહસ અને આત્મવિશ્વાસ સાથે જીવવાની પ્રેરણા આપે છે. આ શીખવે છે કે આપણું સાચું સ્વરૂપ (આત્મા) અવિનાશી છે, તેથી આપણે નાની-નાની ચિંતાઓમાં ન ફસાવું જોઈએ.
આ શ્લોક આત્માની અમરતા અને તેની શાશ્વત પ્રકૃતિ દર્શાવે છે. તે આપણને મૃત્યુના ભયથી મુક્ત કરે છે અને જીવનને વધુ સાહસ અને આત્મવિશ્વાસ સાથે જીવવાની પ્રેરણા આપે છે. આ શીખવે છે કે આપણું સાચું સ્વરૂપ (આત્મા) અવિનાશી છે, તેથી આપણે નાની-નાની ચિંતાઓમાં ન ફસાવું જોઈએ.
આ પાંચ શ્લોકો જીવનના વિવિધ પાસાઓ કર્મ, સંયમ, આશા, નિઃસ્વાર્થ સેવા અને આત્માની અમરતાનું માર્ગદર્શન આપે છે. આ શ્લોકોને જીવનમાં અપનાવવાથી વ્યક્તિ તણાવમુક્ત, સંતુલિત અને આધ્યાત્મિક રીતે સશક્ત બની શકે છે.
ટિપ્પણીઓ નથી