રાજસ્થાનમાં આવેલા આ મંદિરમાં લગભગ 25,000 થી વધારે ઉંદરો છે. જાણો તેમને પવિત્ર કેમ માનવામાં આવે છે?

રાજસ્થાનના બિકાનેર (Bikaner, Rajasthan)થી 30 કિલોમીટર દૂર દેશનોક (Deshnok) ખાતે આવેલું કર્ણી માતા મંદિર (Karni Mata Temple) ‘ચૂહાઓનું મંદિર’ (Temple of Rats) તરીકે વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત છે. આ મંદિરમાં લગભગ 25,000 ચૂહાઓ (Rats) રહે છે, જેમને ‘કાબા’ (Kaba) કહેવાય છે અને ભક્તો દ્વારા પવિત્ર માનવામાં આવે છે. આ ચૂહાઓની પૂજા અને તેમને પવિત્ર ગણવા પાછળનું પૌરાણિક રહસ્ય (Mythological Mystery) શું છે? શાસ્ત્રો (Scriptures) અને સ્થાનિક માન્યતાઓ (Local Beliefs) શું કહે છે, ચાલો જાણીએ.

પૌરાણિક કથા (Mythological Story)

કર્ણી માતા (Karni Mata) 14મી-15મી સદીની દૈવી શક્તિ (Divine Power) ધરાવતી સંત હતાં, જેમને દુર્ગા માતા (Goddess Durga)નો અવતાર માનવામાં આવે છે. તેમના ચરણોમાં રાજપૂતો અને ચારણ સમાજના લોકો શ્રદ્ધા રાખે છે. મંદિર સાથે જોડાયેલી પૌરાણિક કથા નીચે મુજબ છે:

• યમરાજ સાથેનો સંવાદ: એવું કહેવાય છે કે કર્ણી માતાના એક અનુયાયી (Follower)નું અકાળે મૃત્યુ થયું. માતાજીએ યમરાજ (Yamaraj, God of Death) પાસે તેનો જીવ પાછો માંગ્યો, પરંતુ યમરાજે ના પાડી. આથી, કર્ણી માતાએ પોતાની દૈવી શક્તિથી (Divine Power) તે અનુયાયી અને તેમના અન્ય ભક્તોના આત્માઓને ચૂહાઓના રૂપમાં (Reincarnated as Rats) પુનર્જન્મ આપ્યો. આ ચૂહાઓને કર્ણી માતાના ‘પુત્રો’ (Sons) માનવામાં આવે છે અને તેમનું રક્ષણ (Protection) માતાજી કરે છે.
• શાસ્ત્રીય સંદર્ભ: શાસ્ત્રો (Scriptures) અનુસાર, આ ચૂહાઓ કર્ણી માતાના ભક્તોના આત્માઓ (Souls of Devotees) છે, અને તેમનું સન્માન કરવું એ માતાજીની ભક્તિ (Devotion to Karni Mata)નું પ્રતીક છે.

ચૂહાઓને પવિત્ર ગણવાનું રહસ્ય (Why Rats Are Considered Holy)

1. દૈવી સ્વરૂપ (Divine Form):
   • સ્થાનિક માન્યતા (Local Belief) અનુસાર, આ ચૂહાઓ કર્ણી માતાના ભક્તોના પુનર્જન્મ (Reincarnation) છે. તેથી, તેમની સેવા (Serving Rats) અને પૂજા એ માતાજીની પૂજા (Worship of Goddess) સમાન છે.
   • ખાસ કરીને, સફેદ ચૂહા (White Rats)ને અત્યંત શુભ (Auspicious) માનવામાં આવે છે, કારણ કે તે કર્ણી માતા અથવા તેમના પરિવારનું સ્વરૂપ (Form of Goddess) હોવાનું કહેવાય છે.
2. ચમત્કારિક ઘટનાઓ (Miraculous Incidents):
   • મંદિરમાં રહેતા હજારો ચૂહાઓ હોવા છતાં, ત્યાં ક્યારેય રોગ (Disease) ફેલાતો નથી. આને કર્ણી માતાનો ચમત્કાર (Miracle of Karni Mata) માનવામાં આવે છે.
   • ચૂહાઓ ભક્તોના ખોરાક (Prasad)માંથી ખાય છે, અને તે ખોરાક ખાવો શુભ (Blessed Food) ગણાય છે.
3. સાંસ્કૃતિક મહત્વ (Cultural Significance):
• ચારણ સમાજ (Charan Community) માટે કર્ણી માતા દેવી (Goddess) છે, અને ચૂહાઓ તેમના રક્ષક (Protectors) માનવામાં આવે છે. આ પરંપરા (Tradition) રાજસ્થાનની સંસ્કૃતિ (Rajasthani Culture)નો અભિન્ન ભાગ છે.

મંદિરની વિશેષતાઓ (Unique Features of the Temple)

• સ્થાપત્ય (Architecture): મંદિર 15મી સદીમાં બન્યું અને 20મી સદીમાં મહારાજા ગંગા સિંહ (Maharaja Ganga Singh) દ્વારા તેનું નવીનીકરણ (Renovation) કરવામાં આવ્યું. ચાંદીના દરવાજા (Silver Gates) અને આરસનું બાંધકામ (Marble Work) આકર્ષણનું કેન્દ્ર છે.
• ચૂહાઓની સેવા: ભક્તો ચૂહાઓને દૂધ (Milk) અને મીઠાઈ (Sweets) અર્પણ કરે છે. ચૂહાઓ દ્વારા ખાધેલો પ્રસાદ (Blessed Prasad) ખાવો શુભ માનવામાં આવે છે.
• નવરાત્રી ઉત્સવ (Navratri Festival): નવરાત્રી દરમિયાન મંદિરમાં ભક્તોની ભીડ (Crowd of Devotees) જોવા મળે છે, અને ખાસ પૂજા (Special Puja) થાય છે.
• સફેદ ચૂહાનું દર્શન: મંદિરમાં સફેદ ચૂહા (White Rat)નું દર્શન દુર્લભ (Rare) અને શુભ ગણાય છે, જે ભાગ્ય (Good Fortune) લાવે છે.

વૈજ્ઞાનિક દૃષ્ટિકોણ (Scientific Perspective)

ચૂહાઓની આટલી મોટી સંખ્યા હોવા છતાં, મંદિરમાં ગંદકી (Dirt) કે રોગ ફેલાતો નથી. આને કેટલાક વૈજ્ઞાનિકો (Scientists) મંદિરની સ્વચ્છતા (Cleanliness) અને ચૂહાઓના ખોરાકની ગુણવત્તા (Quality Food) સાથે જોડે છે, જ્યારે ભક્તો તેને કર્ણી માતાની કૃપા (Blessings of Karni Mata) માને છે.

કર્ણી માતા મંદિર (Karni Mata Temple) એ ધાર્મિક આસ્થા (Religious Faith) અને સાંસ્કૃતિક વારસો (Cultural Heritage)નું અનોખું ઉદાહરણ છે. ચૂહાઓને પવિત્ર ગણવા પાછળનું રહસ્ય (Mystery of Holy Rats) કર્ણી માતાની દૈવી શક્તિ અને પૌરાણિક કથાઓ (Mythological Tales)માં રહેલું છે. આ મંદિર ભક્તોને આધ્યાત્મિક શાંતિ (Spiritual Peace) અને ચમત્કારનો અનુભવ (Miraculous Experience) આપે છે.