પાકિસ્તાનમાં આવેલા માતાજીના આ મંદિરમાં મુસ્લિમો પણ માથું ઝુકાવે છે

પાકિસ્તાનના બલૂચિસ્તાન પ્રાંતના લાસબેલા જિલ્લામાં હિંગોલ નદીના કિનારે આવેલું હિંગળાજ માતા મંદિર એ હિંદુ ધર્મના 51 શક્તિપીઠોમાંનું એક માનવામાં આવે છે. હિંદુ પૌરાણિક કથા અનુસાર, દેવી સતીના શરીરનું મસ્તક (હેડ) આ સ્થળે પડ્યું હતું, જેના કારણે આ સ્થળ શક્તિપીઠ તરીકે પૂજાય છે. આ મંદિરને હિંગળાજ દેવી, હિંગુલા દેવી અને નાની મંદિર તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. 

આ મંદિરનો ઇતિહાસ હજારો વર્ષ જૂનો માનવામાં આવે છે અને તેનો ઉલ્લેખ પ્રાચીન હિંદુ ગ્રંથોમાં જોવા મળે છે. કેટલાક વિદ્વાનો આ સ્થળને બેક્ટ્રિયન દેવી નાના અને બેબીલોનની પ્રેમની દેવી નાનૈયા સાથે પણ જોડે છે. આ મંદિર રામાયણ સાથે પણ સંકળાયેલું છે, એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન રામે રાવણના વધના પાપને ધોવા માટે આ સ્થળની યાત્રા કરી હતી.

આ મંદિર પાકિસ્તાનના હિંદુ સમુદાય માટે એકીકરણનું પ્રતીક છે. દર વર્ષે એપ્રિલ મહિનામાં યોજાતી હિંગળાજ યાત્રા દરમિયાન લાખો ભક્તો અહીં એકઠા થાય છે. આ યાત્રા પાકિસ્તાનની સૌથી મોટી હિંદુ તીર્થયાત્રા છે, જેમાં 2,50,000થી વધુ લોકો ભાગ લે છે.

આ મંદિર માત્ર હિંદુઓ માટે જ નહીં, પરંતુ સ્થાનિક મુસ્લિમ સમુદાય, ખાસ કરીને ઝિકરી બલૂચ સમુદાય માટે પણ પવિત્ર છે, જેઓ આને 'નાની કા મંદિર' કહે છે અને 'નાની કા હજ' તરીકે યાત્રામાં ભાગ લે છે.

2012માં, હિંગળાજ શેવા મંડળીના અધ્યક્ષનું ઇસ્લામિક ચરમપંથીઓ દ્વારા અપહરણ કરવામાં આવ્યું હતું, જે 73 દિવસ સુધી બંધક રહ્યા બાદ મુક્ત થયા. આ ઘટનાને પાકિસ્તાનના હિંદુ સમુદાય માટે ચેતવણી તરીકે જોવામાં આવી હતી. 2023માં, સિંધ પ્રાંતના મિથીમાં એક નવા હિંગળાજ માતા મંદિરના નિર્માણને લઈને વિવાદ થયો, જેને જમીનના વિવાદને કારણે તોડી પાડવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ આ બલૂચિસ્તાનના મૂળ મંદિરથી અલગ સ્થળે હતું.

હિંગળાજ માતા મંદિર એક પ્રાચીન અને પવિત્ર શક્તિપીઠ છે, જે પાકિસ્તાનના હિંદુ સમુદાયની આસ્થાનું કેન્દ્ર છે અને આંતરધર્મીય સદ્ભાવનું પ્રતીક છે.