જાણો સોમનાથ મંદિર પર કયા મુગલ બાદશાહોએ હુમલાઓ કરી તોડી પાડવાનો પ્રયત્ન કરેલો

સોમનાથ મંદિર (somnath Temple), જે ગુજરાતના પ્રભાસ પાટણમાં (Patan) આવેલું છે, ભારતના સૌથી પ્રાચીન અને પવિત્ર હિન્દુ મંદિરોમાંનું એક છે. ઇતિહાસમાં આ મંદિર પર અનેક વખત હુમલા થયા, તેને લૂંટવામાં આવ્યું અને તોડી પાડવામાં આવ્યું. જોકે, ચોક્કસ સંખ્યા અને હુમલાખોરોની વિગતો ઇતિહાસકારોમાં કેટલાક મતભેદોને આધીન છે. પરંતુ હુમલાખોરો અને એના સમયગાળાની કેટલીક વિગતો નીચે મુજબ છે.

1. મહમૂદ ગઝનવી (1025-1026 ઈ.સ.)

• અફઘાનિસ્તાનના શાસક મહમૂદ ગઝનવીએ 1025-26માં સોમનાથ મંદિર પર હુમલો કર્યો હતો.  
• તેણે મંદિરને વ્યાપક રીતે લૂંટ્યું, શિવલિંગને તોડી નાખ્યું અને અપાર સંપત્તિ લઈ ગયો.  
• આ હુમલો સૌથી વધુ પ્રસિદ્ધ અને નોંધપાત્ર માનવામાં આવે છે, જેનું વર્ણન ફેરીશ્તા અને અલ-બિરુની જેવા ઇતિહાસકારોના લખાણોમાં જોવા મળે છે.

1. અલાઉદ્દીન ખીલજી (1299 ઈ.સ.)

• દિલ્હી સલ્તનતના સુલતાન અલાઉદ્દીન ખીલજીના સેનાપતિ ઉલુગ ખાને ગુજરાત પર હુમલો કર્યો અને સોમનાથ મંદિરને ફરીથી નુકસાન પહોંચાડ્યું.  
• આ હુમલામાં મંદિરની સંપત્તિ લૂંટાઈ અને તેનું માળખું તોડવામાં આવ્યું.

1. ઝૈનુદ્દીન (1394 ઈ.સ.)

• ગુજરાત સલ્તનતના શાસક ઝૈનુદ્દીનના શાસનકાળ દરમિયાન સોમનાથ મંદિર ફરી એકવાર હુમલાનો શિકાર બન્યું.  
• આ હુમલામાં પણ મંદિરની સંપત્તિ લૂંટાઈ અને તેને નુકસાન થયું.

1. મહમૂદ બેગડા (1459 ઈ.સ.)

• ગુજરાતના સુલતાન મહમૂદ બેગડાએ 15મી સદીમાં સોમનાથ મંદિર પર હુમલો કર્યો હતો.  
• તેણે મંદિરને તોડી પાડ્યું અને તેની જગ્યાએ મસ્જિદ બનાવવાનો પ્રયાસ કર્યો, જોકે મંદિરનું પુનર્નિર્માણ પાછળથી થયું.

1. ઔરંગઝેબ (1665 અને 1706 ઈ.સ.)

• મુઘલ સમ્રાટ ઔરંગઝેબે પોતાના શાસન દરમિયાન બે વખત સોમનાથ મંદિર પર હુમલો કરાવ્યો.  
• 1665માં તેણે મંદિરને તોડી પાડવાનો આદેશ આપ્યો, અને 1706માં ફરીથી તેને નુકસાન પહોંચાડવામાં આવ્યું.  
• આ હુમલાઓમાં મંદિરનું મૂળ માળખું લગભગ સંપૂર્ણ રીતે નષ્ટ થઈ ગયું.

ઇતિહાસકારો અનુસાર, સોમનાથ મંદિર પર 6 થી 7 મુખ્ય હુમલા થયા હોવાનું માનવામાં આવે છે, જેમાં ઉપર જણાવેલા હુમલા સૌથી નોંધપાત્ર છે. કેટલાક નાના હુમલાઓ પણ થયા હશે, પરંતુ તેમની વિગતો સ્પષ્ટ નથી.

દરેક હુમલા પછી સોમનાથ મંદિરનું પુનર્નિર્માણ સ્થાનિક શાસકો, હિન્દુ સમુદાય અને ભક્તો દ્વારા કરવામાં આવ્યું. આધુનિક સોમનાથ મંદિરનું પુનર્નિર્માણ 1951માં સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની પહેલ પર થયું, જે આજે પણ ભવ્ય સ્વરૂપે ઊભું છે.