જાણો પુરીનું જગન્નાથ મંદિર કેમ ભારતનું સૌથી રહસ્યમય મંદિર ગણાય છે? વૈજ્ઞાનિક તર્કને પણ પડકારે છે.

 

પુરીનું જગન્નાથ મંદિર (Jagannath Temple, Puri), ઓડિશા (Odisha) રાજ્યમાં આવેલું, હિન્દુ ધર્મના ચાર ધામ (Char Dham) પૈકીનું એક પવિત્ર તીર્થસ્થાન છે. આ મંદિર ભગવાન જગન્નાથ (Lord Jagannath), બલભદ્ર (Balabhadra), અને સુભદ્રા (Subhadra) ને સમર્પિત છે. આ મંદિરની રહસ્યમયતા અને વિશેષતાઓએ તેને ભારતનું સૌથી રહસ્યમય મંદિર (Mysterious Temple of India) બનાવ્યું છે. નીચે આ મંદિરની કેટલીક રહસ્યમય વિશેષતાઓની ચર્ચા કરવામાં આવી છે, જે વૈજ્ઞાનિક તર્કને પણ પડકારે છે. જગન્નાથ મંદિરની રહસ્યમય વિશેષતાઓ

1. ધ્વજનું રહસ્ય (Mystery of the Flag)
   જગન્નાથ મંદિરના શિખર પર લહેરાતો ધ્વજ (Flag) એક અદ્ભુત રહસ્ય ધરાવે છે. આ ધ્વજ હંમેશાં પવનની વિરુદ્ધ દિશામાં લહેરાય છે, જે વૈજ્ઞાનિક રીતે સમજવું અઘરું છે. દરરોજ એક પૂજારી, જેનું કૌશલ્ય પેઢીઓથી ચાલ્યું આવે છે, 180 ફૂટ ઊંચા શિખર પર ચઢીને આ ધ્વજ બદલે છે. આ પરંપરા (Tradition) સેંકડો વર્ષોથી ચાલે છે, અને એવું માનવામાં આવે છે કે જો એક પણ દિવસ ધ્વજ ન બદલાય તો મંદિર 18 વર્ષ સુધી બંધ રહે. આ ઘટનાને ભગવાન જગન્નાથની દૈવી શક્તિ (Divine Power) સાથે જોડવામાં આવે છે.
2. સુદર્શન ચક્રનું રહસ્ય (Sudarshan Chakra Mystery)
   મંદિરની ટોચ પર સ્થાપિત સુદર્શન ચક્ર (Sudarshan Chakra) એ એક ટનનું વજન ધરાવે છે અને 20 ફૂટ ઊંચું છે. આ ચક્રની ખાસિયત એ છે કે, પુરી શહેરના કોઈપણ ખૂણેથી જોતાં, આ ચક્ર હંમેશાં તમારી તરફ જ દેખાય છે. આ ઓપ્ટિકલ ઇલ્યુઝન (Optical Illusion) પ્રાચીન ભારતીય શિલ્પકળા અને ગણતરીનો ચમત્કાર છે. આ ચક્રને બનાવવા માટે વપરાયેલી ધાતુ અને તેની ડિઝાઇનનું રહસ્ય (Mystery) આજે પણ વૈજ્ઞાનિકો માટે એક કોયડો છે. ભક્તો માને છે કે આ ચક્ર ભગવાન વિષ્ણુના રક્ષણનું પ્રતીક છે.

1. પડછાયાનો અભાવ (Absence of Shadow)
   જગન્નાથ મંદિરની આર્કિટેક્ચરલ રચના (Architectural Marvel) એટલી અનોખી છે કે તે દિવસના કોઈપણ સમયે પડછાયો (Shadow) નથી નાખતું. સૂર્યના પ્રકાશની સ્થિતિ ગમે તે હોય, મંદિરનું શિખર કે ગુંબજનો પડછાયો જમીન પર દેખાતો નથી. આ ઘટના પ્રાચીન ભારતીય વાસ્તુશાસ્ત્રની (Indian Architecture) શ્રેષ્ઠતા દર્શાવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે મંદિરની ડિઝાઇન એવી રીતે કરવામાં આવી છે કે તે સૂર્યના કિરણોને ધ્યાનમાં રાખીને પડછાયાને નિયંત્રિત કરે. આ રહસ્ય વૈજ્ઞાનિકો માટે હજુ પણ એક પડકાર છે.
2. સમુદ્રના અવાજનું રહસ્ય (Mystery of Ocean Sound)
   મંદિરના મુખ્ય દ્વાર, સિંહદ્વાર (Singhadwaram), ની અંદર પ્રવેશતાં જ સમુદ્રના મોજાનો અવાજ (Sound of Waves) સંપૂર્ણપણે બંધ થઈ જાય છે, જ્યારે બહાર નીકળતાં ફરીથી સંભળાય છે. આ ઘટના પુરીના દરિયાકિનારે આવેલા મંદિરની ખાસ ડિઝાઇન સાથે જોડાયેલી માનવામાં આવે છે. ભક્તોનું માનવું છે કે આ દેવી સુભદ્રાની શાંતિની ઇચ્છા (Wish for Serenity) નું પરિણામ છે, જેઓ મંદિરની અંદર શાંત વાતાવરણ ઇચ્છે છે. આ અકૌસ્ટિક ચમત્કાર (Acoustic Phenomenon) આજે પણ સંશોધકો માટે એક રહસ્ય છે.

1. નો-ફ્લાય ઝોન (No-Fly Zone)
   જગન્નાથ મંદિરની ઉપરથી કોઈ પક્ષી કે વિમાન (Birds or Planes) ઉડતું નથી. આ વિસ્તારને કુદરતી રીતે નો-ફ્લાય ઝોન (No-Fly Zone) માનવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે સુદર્શન ચક્રની દૈવી શક્તિ (Divine Protection) આ વિસ્તારને રક્ષણ આપે છે, જેના કારણે પક્ષીઓ પણ આ શિખર ઉપરથી ઉડવાનું ટાળે છે. આ ઘટનાને પણ વૈજ્ઞાનિકો સમજી શક્યા નથી.